-
Nguyễn Hữu Cảnh
-
Trần Quang Khải
-
Nguyễn Phúc Chu
Cổng thông tin điện tử TPHCM giới thiệu như sau: Tháng 2/1698 Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh bấy giờ là Trấn thú dinh Bình Khang, tuân lệnh chúa Nguyễn Phúc Chu lên đường kéo quân vào Nam.
Đây là lần đầu tiên ông vào Đồng Nai – Gia Đinh. Ông đã tìm hiểu địa lý thiên nhiên và cư dân sinh sống. Sau đó ông phân định ranh giới, thành lập các đơn vị hành chính, cắt cử người đặt vào các cương vị thích hợp, chỉ định các nơi cần đặt đồn tuần và cửa tấn.
Việc thành lập các đơn vị hành chính, Nguyễn Hữu Cảnh cũng tuân theo hệ thống tổ chức như ở miền đất cũ. Bước đầu, Nguyễn Hữu Cảnh đã đặt ra phủ Gia định trên vùng đất mới, bao gồm 2 huyện là Phước Long và Tân Bình, lấy sông Đồng Nai và sông Sài Gòn làm ranh giới tự nhiên giữa hai huyện.
Ở huyện Phước Long nay là địa bàn tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương, một phần nhỏ TPHCM (nay là TP Thủ Đức) xây dinh Trấn Biên (sau là tỉnh Biên Hòa). Ở huyện Tân Bình (nay là TPHCM, tỉnh Tây Binh, phần lớn tỉnh Long An, một phần tỉnh Tiền Giang (khu vực Gò Công) dựng dinh Phiên Trấn (sau là tỉnh Gia Định).
Mỗi huyện chia làm 4 tổng. Huyện Phước Long có 4 tổng là Phước Chánh, Bình An, Long Thành và Phước An. Huyện Tân Bình có 4 tổng là Bình Dương, Tân Long, Phước Lộc và Thuận Cách (tới triều Gia Long đổi là Thuận An).
Sau khi Nguyễn Hữu Cảnh đặt xong nền móng hành chính tại Phủ Gia Định, chúa Nguyễn ban lệnh cho các địa phương, từ Nam Bố Chính trở vào nam vận động, chiêu mộ những người nghèo khổ, xiêu tấn vào đây lập nghiệp, khai khẩn đất hoang. Từ đó dân số phủ Gia Định ngày một tăng cao, nhờ vào chính sách mềm dẻo của Chúa Nguyễn.